Robotik Kalça & Diz Ameliyatı

Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile beraber tıp alanında da robotlardan yararlanılmaktadır. Bunlardan bir tanesi de Mako robotik kol teknolojisidir. Stryker tarafından geliştirilmiş olan Mako günümüzde birçok parsiyel diz, total diz ve total kalça protezi ameliyatlarında kullanılmaktadır.

Bu ameliyatların başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilmek için aşırı hassas bir şekilde çalışmak gerekmektedir. Çok küçük hatalar bile sonunda protez eklemin görevini olması gerektiği gibi yerine getirememesine yol açabilmektedir.

Robotik ameliyatlarda düşülen en büyük yanılgılardan birisi de ameliyatın doktor değil robot tarafından gerçekleştirildiğidir. Ancak ameliyatın tamamı uzman hekim tarafından yapılmaktadır. Tek fark doktorun ameliyat ekipmanı kullanmak yerine ucunda ameliyat ekipmanı bulunan robot kolu kullanmasıdır.

Aslında bu yöntem klasik ameliyatlara göre çok önemli avantajlara sahiptir. Robot kol, insan eline göre çok daha hassas çalışmaktadır. Bu da hata payını minimuma indirmektedir. Ameliyat için gerekli kesiler hatasız bir şekilde robot kol aracılığı ile yapılır. Robot sadece uzman hekimin komutlarını yerine getirir.

Her ortopedi uzmanı robotik kalça ve diz ameliyatı gerçekleştiremez. Bunun için detaylı bir eğitimden geçmek gerekmektedir. Doktorun robot kolunu oldukça rahat bir şekilde kullanabilmesi için deneyim kazanması şarttır. Kalça ve diz ameliyatı için Stryker-Mako robotu kullanılmaktadır. Bu robot kol protez ameliyatları için özel olarak geliştirilmiştir.

Ameliyatın Gerçekleştirilmesi

Robotik kalça ve diz ameliyatının ilk olarak çok detaylı bir şekilde planlanması gerekmektedir. Bunun için öncelikle her iki ayağın kalçadan itibaren bilgisayarlı tomografisi çekilmektedir. Alınan özel kesitler ile bilgisayarda tüm bacağın üç boyutlu modeli oluşturulmaktadır. Ameliyat bu oluşturulan üç boyutlu model ile yine bilgisayar ortamında planlanır.

Yerleştirilecek olan eklemin açısı, bölgede bulunan bağ dokuların dengesi ya da ameliyatta gerçekleştirilecek kemik kesilerinin kalınlığı bilgisayar ortamında belirlenir. Günümüzde kalça protezi ameliyatlarının planlanma aşamasında ameliyat sonrasında bacak uzunluğunu ne şekilde değişeceği de kesin olarak hesaplanabilmektedir.

Ameliyat sırasında, ameliyat alanında bulunan kemiklerin ve diğer dokuların yerinin tam olarak belirlenebilmesi ve konumlarının hassas bir şekilde takip edilebilmesi için array isimli cihazlar kullanılmaktadır. Robotun hangi bölgeden ne kadar kesi yapacağını hesaplaması için elektronik kalem benzeri bir cihaz yardımıyla ameliyat açıklığından kemikli bölgenin haritası çıkarılır.

Sonrasında ise bu harita bilgisayara yüklenerek ameliyat öncesinde tomografi ile oluşturulan modelle eşleştirilir. Bu sayede robot kemiğin neresine, ne kadarlık bir kesi yapacağını hassas bir şekilde hesaplar. Kesilerin tamamlanması ile geçici protezi yerleştirilir. Geçici protezler robot ile bir kez daha kontrol edilir. Eğer ihtiyaç duyulursa milimetrik hassasiyette düzenlemeler yapılabilmektedir.

Robotik Cerrahinin Avantajları Nelerdir?

Robotik cerrahi ile kalça ve diz protezi ameliyatları mükemmel bir keskinlikle gerçekleştirilebilmektedir. Robotik kollar bir insan elinden çok daha hassas cihazlardır ve bu nedenle çevre dokularda herhangi bir travma meydana gelmez. Üstelik robotik kol sadece ameliyat öncesinde yapılan planlama ve ameliyat esnasında yapılan haritalama doğrultusunda çalışmaktadır. Yazılımda belirtilen bölgeden farklı bir yerde, farklı bir güçte ya da farklı bir açıda çalışmamaktadır.

Robotik cerrahi sadece ameliyatın daha keskin bir doğrulukta ve daha kolay bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamaz. Aynı zamanda ameliyat sonrasında da önemli avantajlar sunmaktadır. Geleneksel yöntemlerle yapılan ameliyatlardan sonra yerleştirilen protezin yerinden çıkma riski daha yüksektir.

Hatta geleneksel şekilde gerçekleştirilen kalça protezi ameliyatlarında bu oran %4 civarındayken robotik kolla gerçekleştirilen ameliyatlarda %1’in altına gerilemektedir. Ayrıca kalça protezi ameliyatları sonrasında bacak boyu eşitsizliği oluşma riski de benzer bir şekilde oldukça düşüktür.